نمادشناسی رؤیای بزرگ ضحّاک و افراسیاب در شاهنامۀ فردوسی
Authors
abstract
چکیده اسطوره روایتیست که به مردم در فهم جریان های معمول روانی و راههای رشد انسان در مسیر زندگی کمک میکند. رؤیا نیز پدیدۀ طبیعی و برونفکنی خاصِّ ناخودآگاه است که در خودآگاه ظهور مییابد. اسطوره و رؤیا دارای زبانیست که با شناخت نمادها به رمز و راز آنها پی خواهیم بُرد. بر مبنای این پژوهش، شاهنامۀ فردوسی در برگیرندۀ رؤیاهایی با سرشت جمعی- اسطورهایست که با زبانی نمادین شخصیّتِ رؤیابین را از رخ دادهایی آگاه میسازد که در آینده رخ خواهد داد تا چاره ای بیندیشد و از وقوع آن در عالم خودآگاه پیشگیری کند. رؤیای ضحّاک و افراسیاب، دو پادشاه اهریمنی شاهنامه، رؤیاهایی بزرگ و دربرگیرندۀ تصویر های کهنالگویی ناخودآگاه جمعیست. رؤیای هراس ناک ضحّاک بیانگر نابودی او به دست فریدونِ قهرمان است که با قیام کاوۀ آهن گر در عالم خودآگاه بوقوع میپیوندد و فریدون، به فرمان سروش او را در کوهِ دماوند زندانی میکند. رؤیای رازآمیز افراسیاب پیمانشکن نیز پیامدش مرگ و نابودی اوست، به این معنا که پس از سالها جنگ و خونریزی به کین سیاوش، کی خسرو به زندگی اهریمنِ پیمانشکن پایان میبخشد.
similar resources
شیوههای شخصیتپردازی در شاهنامۀ فردوسی
شخصیت به همراه پیرنگ محوریترین و مهمترین عناصر داستانی بشمار میآید. عنصر شخصیت در ادبیات داستانی قدیم و جدید عنصری ثابت و با اهمیت بوده، و سنگ بنای اثر ادبی را تشکیل میدهد. در بیان اهمیت شخصیت داستانی همین بس که اگر در داستان، شخصیت وجود نداشته باشد، ماجرایی اتفّاق نخواهد افتاد. شخصیتها در متون داستانی به دو روش مستقیم و غیر مستقیم پردازش میشوند. شاهنامۀ فردوسی را نیز میتوان اثری داستانی...
full textپیوند بزرگان و پهلوانان در شاهنامۀ فردوسی
در شاهنامه زناشویی شاهان و پهلوانان با دختران اقوام بیگانه روند کلی پیوندهاست. در داستان های پهلوانی حتی یک نمونه نمی آید که شاه یا پهلوانی ایرانی دختر به بیگانه بدهد. کریستن سن در کتاب ایران در زمان ساسانیان می نویسد: راجع به خاندان سلطنتی در فارسنامه عبارتی است که ظاهراً مأخوذ از آیین نامک عهد ساسانیان است: عادت ملوک فرس و اکاسره آن بودی کی از همه ملوک اطراف چون چین و روم و ترک وهند دختران ست...
full textنمودِ عرفان (گنوس) مانوی در شاهنامۀ فردوسی
با درنگ در شاهنامه با گونهای باور روبهرو میشویم که میتوان آن را اندیشههای گنوسی نام نهاد. این نگرش گنوسی، تفکّری است جهانی که در سدۀ نخستین مسیحیّت رواجی چشمگیر داشته است و در مصر، روم، اسکندریه، جنوب عراق و فرارودان گسترش یافته است و در ایران باید مانویان را نمایندۀ این گروه پنداشت که آرای آنـان در شاهنـامه راه یـافته است؛ چنانکـه ضحّاکِ شاهنامه جنسیّتی مادینه همچون آزِ مانویان مییابد و ماره...
full textبازتاب شاهنامۀ فردوسی در غزلهای حسین منزوی
شاهنامه، اثر ابوالقاسم فردوسی، همواره سند و هویّت قوم ایرانی شمرده میشده است. در طول دوران هزار سالۀ پس از سرایش شاهنامه، بیشتر شاعران و نویسندگان ادب فارسی، ضمن پذیرش آن بهعنوان مهمترین منبع و مأخذ داستانهای حماسی و اسطورهای ایران، هرگاه نگاه و توجّهی به اسطورهها و داستانهای پیش از خود داشتهاند، از بُنمایههای حماسی و زمینههای تلمیحی این اثر بهرههایی بسیار بردهاند. از آنجاکه شاهنامۀ...
full textتعبیرپذیری واژۀ سخن در شاهنامۀ فردوسی
شیوۀ بهکارگیری زبان در شاهنامۀ فردوسی همچون آثار دیگر بزرگان ادب فارسی، شیوهای خلّاقانه و در عین حال منحصر به فرد است. نمونهای از این خلّاقیت هنگام استفاده از واژۀ سخن روی مینماید. فردوسی بدون مقید ماندن به کاربردهای متداول این واژه در روزگار وی، قابلیت خاص واژۀ یاد شده را دریافته است و در درون منظومۀ هنری خود ظرفیت تعبیریِ بسیار فراخی بدان بخشیده است. هدف پژوهش حاضر آن است تا به منظور تبیین...
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
پژوهشنامه ادب حماسیجلد ۱۲، شماره ۲۱، صفحات ۱۵۹-۱۸۲
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023